برای ایجاد جریان سیال در هر سیستم بالابر هیدرولیکی از پمپ استفاده می شود. پمپ در اصل فشار سازی نمیکند بلکه بر نیروی مقاومت سیال مدار غلبه می کند. به طور کلی پمپ ها به دو دسته اصلی جابجایی مثبت و غیر مثبت تقسیم می شوند.
پمپ های دورانی
-انواع دنده ای: اجزای پمپ کننده در این نوع پمپ ها به شکل چرخ دنده اند. میزان جابجایی پمپ بالابر به پهنای سطوح چرخ دنده بستگی دارد.
پمپهای دنده بیرونی: ساختمان این پمپ ها از یک یا چند جفت چرخ دنده با درگیری بیرونی تشکیل شده است. دنده ها در این نوع پمپ ها به نحوی قرار می گیرند که لقی نا چیزی بین سر دنده ها و پوسته وجود داشته باشد. صفحات جانبی پمپ بالابر هیدرولیکی که توسط فشار یا فنر بار گذاری شده اند سطوح دنده ها را آب بندی می کنند.
پمپ های با چرخ دنده ساده معمولا در فشار های تا 210 بار استفاده می شوند. این چرخ دنده ها در فشار های بالا صدای زیادی ایجاد می کنند. میزان سر و صدا را می توان با استفاده از چرخ دنده های مار پیچ کاهش داد اما در این چرخ دنده ها بدلیل مشکلات آب بندی بازده حجمی کاهش می یابد که به تبع آن ماکزیمم فشار کاری نیز افت می کند. در بالابر های صنعتی برای بعضی از اندازه های ویژه دندانه ها می توان با ایجاد تغییراتی در بدنه و سایر اجزای پمپ به جابجایی های متفاوتی دست یافت. در محدوده ای از این تغییرات تعدادی از این اجزا مانند درپوش های انتهایی، یاتاقانها، آب بندها و ... مشترک خواهد بود. پمپهای دنده بیرونی که هم اکنون استفاده می شوند جابجایی بین 2/0 تا 400 سانتی متر مکعب در هر دور دارند و سرعت آنها بین 500 تا 6000 دور بر دقیقه متغیر است. این مقادیر را در طراحی های ویژه می توان افزایش داد. بازده کلی پمپ بالابر به تلرانس ساخت و جزئیات طرح بستگی دارد. در برخی از مدلها بازده حتی از %90 تجاوز می کند و فشار کاری ماکزیمم به 300 بار می رسد.
-پمپ دنده درونی با آب بند هلالی: در این نوع پمپ ها دنده درونی توسط یک چرخ دنده بیرونی رانده می شود. مراکز دوران دو چرخ دنده بر هم منطبق نیستند. یک قطعه هلالی شکل ثابت که بین ورودی و خروجی پمپ قرار گرفته است، مانند آب بند عمل می کند. در حین چرخش، زمانی که دنده ها از درگیری خارج می شوند ناحیه مکش شکل می گیرد. از آنجا که این ناحیه روی چندین دندانه گسترش می یابد سرعت جریان و به تبع آن سر و صدا بسیار کمتر از پمپ های دنده ای بیرونی است. تخلیه پمپ نیز که ناشی از درگیری دنده هاست در اثر گسترش ناحیه فشار بر روی دندانه ها پدید می آید. بدین ترتیب طول ناحیه فشار و مکش در یک پمپ دنده ای درونی تقریبا سه برابر نمونه مشابه آن با دنده بیرونی است.
پمپ های دنده درونی با آب بند هلالی بالابر های هیدرولیکی در محدوده فشاری 100 بار و دبی 200 لیتر بر دقیقه موجودند. با ترکیب دو یا چند پمپ دنده درونی به صورت سری می توان به فشار کاری بالاتری دست یافت. پمپ های دنده درونی کم سر و صدا ترین نوع پمپ ها هستند.
پمپ های ژیروتوری (چرخگرد): محفظه رانش این نوع پمپ ها از یک دنده درونی و یک دنده بیرونی درگیر با هم تشکیل شده است. تعداد دنده های چرخ دنده، دنده بیرونی یکی کمتر از تعداد دندانه های چرخ دنده درونی است و مراکز دو چرخ دنده به اندازه تقریبی نصف عمق یک دندانه با هم فاصله دارند. در این پمپ ها مانند پمپهای دنده درونی، پدیده مکش بر روی چندین دندانه رخ می دهد که این امر از سر و صدای کار پمپ نسبت به پمپ های دنده بیرونی می کاهد. پمپ های ژیروتوری در برابر آلودگی سیال مقاوم اند.
در این نوع پمپ ها نیز مانند پمپ های دنده ای بالابر می توان با استفاده از اجزای با پهنا های متفاوت، ظرفیتهای مختلفی را برای یک اندازه پمپ ایجاد کرد. این اجزا می توانند در رینگ خارج از مرکز قرار گیرند، که این امر ماشینکاری پوسته پمپ را تسهیل می کند. این رینگ معمولا به پوسته پمپ ثابت می شود ولی می توان به رینگ اجازه داد که تا 180 درجه دوران کند. این امر موجب عکس شدن خارج از مرکزی می شود. بدین ترتیب در هر دو حالت چرخش ساعتگرد و پاد ساعتگرد جهت جریان یکسان است.
-پمپ های پره ای: ساختمان این پمپ ها از یک روتور شکاف دار ساخته شده است که پره های پمپ بالابر صنعتی در آنها جای گرفته است. این پره ها قادر به لغزش در جهت شعاعی به طرف داخل یا خارج اند. مجموعه روتور به صورت خارج از مرکز در یک پوسته حلقوی مونتاژ می شود. سطوح انتهایی توسط صفحاتی آب بندی می شود. با چرخش روتور حجم سیال محبوس بین پره ها و پوسته حلقوی (رینگ) تغییر می کند. پره ها در اثر نیروی گریز از مرکز به طرف رینگ رانده می شوند. این نیرو با فشار روغن به زیر سطح زیرین پره ها تقویت و باعث بهبود آب بندی بین پره ها می شود. کمترین سرعت کاری پمپ های گریز از مرکز 600 rev/min است.
ادامه:
بالابر آسیا برج- http://asiabalabar.com
